IMLEGEND
Aileden
Merhaba arkadaşlar. Bu sefer de diplomasi rehberimle karşınızdayım. Bu rehberde anlatacağım pek çok şeyi oyunun eskileri bilir zaten, o yüzden daha çok yeni başlayan ve diplomasi sistemini çözmekte zorlanan arkadaşlarımıza ışık tutacağım.
Rehberde Hangi Bölümler Olacak?
1-) Diplomasi Sayfasını Kullanmak
2-) Diğer Ülkelerle İlişkileri Etkileyen Unsurlar
a) İlişkileri Olumsuz Etkileyen Unsurlar
b) İlişkileri Olumlu Etkileyen Unsurlar
3-) Diplomaside 10 Altın Kural
4-) Sonsöz
Lafı uzatmadan ilk bölümle başlayalım.
Diplomasi Sayfasını Kullanmak
Empire: Total War’da diplomasinin temel şartı elbette ki bir şeyler alıp karşılığında başka bir şey vermeye dayanır. Karşınızdakinden istediğiniz şey ölçüsünde verebileceğiniz başka şeyler vardır: para vermek, teknloloji vermek, toprak vermek, askeri geçiş izni vermek gibi.
Bir ülkeyle müzakere sayfasını açtığınızda karşınıza çıkacakları, karşı tarafa yapacağınız teklifleri içeren ilk bölüme başlayalım.
Sol attaki diplomasi sekmesine bastığınızda böyle bir ekran karşınıza çıkar:
Biz herhangi bir devlet seçip “Müzakerelere Başla” butonuna bastığımızı farz edelim. Bakalım karşımıza neler çıkacak.
1-) Ticaret Antlaşması Talep Et (Request Trade Agreement)
Bu butona tıklayarak karşı tarafa ticaret antlaşması teklif edersiniz. Eğer kabul edilirse bunun anlamı, sonraki turlar boyunca (antlaşma iptal edilmediği takdirde) her iki tarafa da 300-350 paradan başlayan bir gelir getireceğidir. Bunu önemsiz bir meblağ olarak görebilirsiniz ama beş adet ülkeyle imzalayacağınız ticaret antlaşması, kasanıza iyi bir miktar para girmesi demek olur.
Bir ülkeyle olan ticarette daha fazla para kazanmanın yolu, ticarette satılabilecek kaynakların ele geçirilmesidir. Bu kaynaklar çay, pamuk, şeker, fildişi, baharat, kürk, kahve ve tütündür. Ama dikkat edin: Bir ticaret mamlünün üretimini gereğinden fazla artırırsanız, o ürünün dünya pazarındaki fiyatı ucuzlar. Böylece keseniz de bir nebze zarara girmiş olur.
Bir ülkeyle ticaret antlaşması imzaladığınızda, “Ticaret Antlaşmasını İptal Et” butonuna tıklayarak antlaşmayı sonlandırabilirsiniz.
2-) Müttefiklik Talep Et (Request Alliance)
Bir ülkeyle müttefik olursanız o ülke savaşa girdiğinizde sizin yanınızda yer alacaktır. Ancak bu butonu *****ça kullanıp önüne gelenle müttefik olmamak gerekir.
Bir B ülkesi olduğunu hayal edelim ve B ülkesi, C ülkesiyle müttefik olsun. Sonra sizin de B ülkesiyle müttefik olduğunuzu düşünelim. Eğer siz gün gelir de C ülkesine savaş ilan ederseniz, B ülkesi çok büyük olasılıkla sizin yanınızda yer almaz. Tabi bu askeri ve ekonomik gücünüze de bağlı biraz.
Müttefikliğin bir diğer yararı da şudur: müttefikinize askeri geçiş izni satabilir ve sonrasında geçiş iznini geri alarak aynısını bir daha yapabilirsiniz. Bunun hakkında daha detaylı bilgiyi 5. maddede vereceğim.
Bir ülkeyle olan müttefikliğinizi “İttifakı İptal Et” butonuna basarak iptal edersiniz. Ancak dikkat edin: bunu yaparsanız, üstüne bir de ittifağı iptal ettiğiniz ülkeye savaş açarsanız, diğer ülkelerin size karşı aldığı tavır bir hayli olumsuz yönde etkilenecektir.
Eğer bir A ülkesiyle düşmansanız ve A ülkesinin müttefiki olan bir B ülkesi varsa, B ülkesine müttefiklik teklifi yollayamazsınız.
3-) Resmi Hediye Takdim Et
Bu seçeneğe tıkladığınızda şöyle bir ekran karşınıza çıkar:
Bu seçenek bir ülkeyle aranızdaki ilişkileri düzeltmeye yarar. Hediyelerden herhangi birini seçerek (tabii ki hediye ne kadar pahalıysa ilişki o kadar fazla düzelir) diğer ülkeye atabilirsiniz. Bu eylem, hediyeyi verdiğiniz ülkeyle aranızda büyük bir diplomatik bonus getirir. Ancak dikkat edin: eğer bir ülkeye en değerli hediyeyi verdiğiniz halde ilişkiler adam akıllı yükselmiyorsa, o devlet size yakında savaş dahi açabilir!
4-) Savaş İlan Et (Declare War)
Bu seçeneğe tıkladığınızda şöyle bir ekran karşınıza çıkar:
Bunu yapmadan önce iki kez düşünün ve düşmanın müttefiklerinin kimler olduğuna iyi bakın. Karşınızda savaşmak istemediğiniz ülkeler olabilir. Bunun dışında söylececek fazla bir şey yok, ne olduğu belli zaten.
5-) Askeri Geçiş Hakkı (Military Access)
Bu seçeneğe tıkladığınızda şöyle bir ekran karşınıza çıkar:
Normalde, bir ülke ordularını diğer bir ülkenin sınırlarına asla sokamaz. Bunu inatla yapmaya çalışırsa otomatikman savaş ilan etmiş olur. Ancak bu izni bir ülkeden alırsanız, o ülkenin topraklarına serbestçe asker sokabilirsiniz. Mesela, eğer beş tur izin alırsanız bu izin beş tur boyunca geçerli olur, izin biter bitmez ordunuz savaş ilan edilmeksizin ülkenin sınırlarından dışarı atılır.
Sonuncu miktarın “sınırsız” değil de “belirsiz” olmasının sebebi; hakkı veren ülkenin, izni iki tur sonra da yirmi tur sonra da iptal edebilmesinden kaynaklanır.
Ancak biz, bu seçeneği çok daha yararlı bir şey için kullanıyoruz.
Diyelim ki bir A ülkesi müttefiğiniz olsun. Bu ülkeyle olan müzakere sayfasını açtınız. A ülkesine sınırsız geçiş hakkı verin, karşılığında deneme mahiyetinde 500 altın isteyin. Kabul ederse askeri geçiş hakkını elinden alın ve daha fazlasını deneyin: 1000 altın. Kabul ederse biraz daha üstünü deneyin: 1500 altın. Bu şekilde müttefiğinizin tüm parasını sömürebilirsiniz!
A ülkesinin tüm parasını aldığınızda, artık size teknoloji vermeye ve karşılığında para istemeye başlayacaktır. Kabul edin, sonra teknoloji için ödediğiniz parayı tekrar çalın!
Hayat ne kadar ucuz, değil mi?
6-) Bölgeler (Regions)
Bu seçeneğe tıkladığınızda şöyle bir ekran karşınıza çıkar:
Buradan karşınızdaki ülkeden toprak talep edebilir veya toprak verebilirsiniz. Resimde, Fransa’nın Avrupa kıtasındaki toprakları gözüküyor (başkent hariç, elbette ki başkentinizi birine vermeniz söz konusu değil). Fransa’nın Amerika’daki topraklarını görmek istiyorsanız “Avrupa” yazısının solundaki oka tıklamanız yeterli. Eğer sağdaki oka tıklarsanız bu sefer Hindistan’ı görürsünüz.
Eğer bir ülkeyi çok fena yendiyseniz ve yıkılmanın eşiğine getirdiyseniz, o ülkeyle barış yaparken ondan toprak isteyebilirsiniz. Böylece savaştan olabildiğince çok kazanç sağlamış olursunuz.
7-) Teknoloji (Technology)
Bu seçeneğe tıkladığınızda şöyle bir ekran karşınıza çıkar:
Buradan karşı tarafa teknoloji verebilir veya ondan teknoloji isteyebilirsiniz.
Ancak şuna dikkat edelim: Birine teknoloji verecekseniz, sadece sizde olup da karşı tarafta olmayan teknolojileri verebilirsiniz. Aynı şey siz teknoloji isterken de geçerli: sizde zaten olan bir teknolojiyi isteyemezsiniz. “E biz bunları nasıl ayırt edeceğiz?” diye sorabilirsiniz, korkmayın. Zaten oyun ekranı size sadece takas edilebilecek teknolojileri gösteriyor. Mesela yukarıdaki resimde, karşı tarafa “Fizyokrasi” teknolojisini verebileceğimizi görüyoruz. Ancak karşı tarafın bize verebileceği hiçbir teknolojisi yok.
Teknolojilerden ek gelir elde etmeyi de düşünebilirsiniz. Teknolojilerinizi müttefiklerinize satarak bir miktar para kazanabilirsiniz. Bununla ilgili ayrıntıyı son bölümde vereceğim.
Ödemeler (Payments)Bu seçeneğe tıkladığınızda şöyle bir ekran karşınıza çıkar:
Bu opsiyon, tarafların birbirine para verebilmesini sağlar. “Ödeme Teklif Et” diyerek siz para verebilir, “Ödeme Talep Et” diyerek karşı taraftan para isteyebilirsiniz.
İki türlü para ödeme şekli vardır: Birincisi tek seferde ödemedir, parayı çıkarır ve verirsiniz. İkinci seçenek olan “mükerrer ödeme”de, aşağıya yazdığınız tur sayısı kadar zaman boyunca haraç verilir/alınır. Mesela para bölümüne 1000 yazdım, tur bölümüne 10 yazdım ve mükerrer ödemeyi seçtim diyelim. Yani ben karşı tarafa “10 tur boyunca her turda 1000 altın” ödeyeceğim demek oluyor bu.
9-) Barış Talep Et (Request Peace)
Eğer bir ülkeyle savaş halindeyseniz, o ülkeyle müzakere sayfanız aşağıdaki gibidir:
“Barış talep et” butonuna tıklarsanız, müzekere sayfanız normal bir ülkeninki gibi olacaktır. Buradan barış talep etmenin yanı sıra karşı taraftan bölge, para ve teknoloji isteyebilir/verebilirsiniz.
Eğer bir ülkeyi savaşta bir hayli yormuş ve birçok toprağını almışsanız, üstelik bu ülkenin etkin olarak savaştığı birçok devlet varsa sizinle barış imzalamaktan çekinmeyecektir.
10-) Hami Ol (Become Protectorate)
Bu teklif sadece tek şehri olan devletlere yapılabilir, o yüzden sadece tek şehirli devletlerin müzakere sayfasında bulunan bir butondur. Bu işi bir satraplık veya kukla-devlet gibi düşünebilirsiniz.
Bir devletin hamisi olmak demek, onu koruma altına almak demektir. Eğer bu devlete biri savaş ilan eder ve siz de hamisi olduğunuz devletin yanında savaşa girmezseniz, hamilik antlaşması bozulur. Ancak hamisi olduğunuz bir devlet, siz biriyle savaşa girdiğinizde %99 ihtimalle o da sizin yanınızda savaşa girecektir. O yüzden hamilik, ittifaktan daha bağlayıcı bir antlaşmadır.
Bu arada, hamisi olduğunuz devletin tur başı gelirlerinin bir kısmının size aktarıldığını söylemek gerek.
Haydi ikinci bölüme.
İlişkileri Etkileyen Unsurlar
Bu bölümde, bir ülkeyle olan diplomatik ilişkilerinizi etkileyen her bir unsuru sizlere tanıtacağım. Ancak bu unsurlar oldukça muğlak ve dağınık değerlere sahip olduğu için olabildiğince ortalama almaya çalıştım. Demek istediğimi biraz sonra anlarsınız.
İlişkileri Olumlu Yönde Etkileyen Unsurlar
1-) Tarihi dostluk: Bu unsur deyim yerindeyse “doğuştan edinilen” bir unsurdur. Çünkü sonradan yaratılamaz, ortadan da kaldırılamaz. Mesela Osmanlı İle İsveç, oyunda birbirlerine karşı tarihi dostluktan gelen bir diplomasi bonusuna sahiptirler. Başka bir örnek: İspanya ve Fransa oyuna müttefik olarak başladıkları gibi, ayrıca bu sıcak ilişkilerinde tarihi dostluk bonusu da büyük rol oynar.
Bu unsur, karşınızdaki devletin tavrına +50 ile +100 arası büyük bir katkı yapar.
2-) Ticaret antlaşması: Eğer bir ülkeyle ticaret antlaşması imzaladıysanız ertesi tur o ülkenin size karşı tavrında +25 puanlık bir artış olur. Bu diplomasi bonusu zaman geçtikçe +45’e kadar yükselir ve ticaret antlaşması iptal edilmedikçe ortadan kalkmaz.
3-) Askeri ittifak: Eğer bir ülkeyle müttefik olursanız, ertesi tur o ülkenin size karşı tavrında +30’luk bir olumlu değişme olur. Zaman geçtikçe +60’a kadar yükselebilen bu diplomasi bonusu, ittifağın iptal edilmesiyle beraber yavaşça etkisini yitirir.
4-) Resmi hediye verildi: Daha önce bahsettiğim üzere, bir devlete resmi hediye takdim ederseniz o devletin size karşı tavrı iyileşir. Bunun etkisi görecelidir; eğer size karşı zaten iyi tavır almış bir ülkeye hediye verirseniz aranızdaki ilişkiler olumlu yönde tavan yapacaktır. Ancak size çok kötü bir tavır almış ülkeler hediyelerinize çok da kulak asmayacak, tavırlarındaki artış puanı +10’u geçmeyecektir.
5-) Aynı yönetim şekli: Eğer bir devletle rejiminiz aynıysa (örneğin: A devletinin rejimi monarşi ve sizinki de öyle), bu devletin size karşı aldığı tavır +15’lik bir artış gösterir. Eğer rejim değiştirirseniz, bu etki ortadan kalkacağı gibi ayrıca küçük bir diplomatik ceza gelir.
6-) Düşmanımın düşmanı dostumdur: Diyelim ki A ülkesiyle B ülkesi savaşta. Üstelik siz de B ülkesiyle savaştasınız. Bu durumda, A ülkesinin size karşı aldığı tavır +15 artar. Ayrıca bu durum müttefikliklerin de başlangıcı olabilir sizin için, iyi bir fırsat yani.
B ülkesiyle barış yaparsanız bu etken ortadan kalkacaktır.
7-) Ülke önderleri saygın: Şimdi arkadaşlar, aşağıdaki iki resmi inceleyelim:
Birinci resimde gördüğünüz üzere kralımız XIV. Louis’in yıldız sayısı ve trait (yetenek)leri, dış politikadaki her bir ülkenin tavrına +8 bonus kazandırırken, ikinci resimde başbakanın trait (yetenek)leri ve yıldızları +4’lük bir katkı yapıyor. Yani dış politikada tüm ülkelere karşı “ülke önderleri saygın” unsurundan +12’lik bir bonusumuz var demek oluyor.
Siz de lideriniz ve başbakanınızın dış politikaya katkılarına bakmak istiyorsanız, kırmızı kutu ile çiziktirdiğim alandaki sayılara bakmanız yeterli olacaktır.
Aynı din: Eğer bir Hristiyan ülkeyle aynı dini paylaşıyorsanız (Bu durum sadece aynı mezheplerde geçerlidir, yani siz Protestan ama karşınızdaki Katolikse “aynı din”den diplomatik bonus gelmez), karşınızdaki ülkenin size karşı tavrı +20 artar. Eğer bir İslam ülkesiyseniz, bir başka Müslüman ülkenin size karşı tavrı +30 yükselecektir. Eğer Canlıcılık dinine mensupsanız, bu dine mensup bir başka devletin size karşı tavrı +10 yükselecektir.İlişkileri Olumsuz Yönde Etkileyen Unsurlar
1-) Savaş!: Eğer bir devletle savaşa tutuşursanız otomatik olarak o devletin size karşı tavrı -125 azalacaktır! Eğer savaş devam eder, kızışır, toprak ele geçirmeler gırla giderse bu olumsuz etki -200’lere kadar tırmanabilir.
Bir ülkeyle aranızdaki ilişkilere vurulabilecek en büyük darbedir. Yani demem o ki; eğer bir devletle savaşa girerseniz, o devletle olan ilişkileriniz %95 ihtimal asla eskisi gibi olamayacaktır.
2-) Tarihi kin: Bu unsuru “tarihi dostluk” durumunun zıttı olarak düşünebiliriz. Bu unsur doğuştan gelmektedir, buna karşın zaman geçtikçe ortadan kalkacak bir etken değildir. İlişkileri ciddi oranda düşürür, en olumsuz etkisi olan unsurlardandır.
Tarihi olarak birbirine kin beslemiş düşmanlara örnek olarak Osmanlı-Avusturya, Lehistan-Prusya örnek verilebilir.
3-) Farklı hükümet tipi: Eğer ülkenizin yönetim biçmi (cumhuriyet, meşrutiyet ve monarşi olmak üzere üç yönetim şekli vardır), karşınızdaki ülkenin yönetimiyle uyuşmuyorsa o ülkenin size karşı tavrı olumsuz yönde etkilenir.
- Eğer monarşi ile yönetiliyorsanız, meşrutiyetle yönetilen bir ülkenin size karşı tavrı -10, cumhuriyetle yönetilen bir ülkenin size karşı tavrı -25 azalır.
- Eğer meşrutiyet ile yönetiliyorsanız, monarşiyle yönetilen bir ülkenin size karşı tavrı -10, cumhuriyetle yönetilen bir ülkenin size karşı tavrı -15 azalır.
- Eğer cumhuriyet ile yönetiliyorsanız, meşrutiyetle yönetilen bir ülkenin size karşı tavrı -15, monarşiyle yönetilen bir ülkenin size karşı tavrı -30 azalır.
4-) Ticaret antlaşması bozuldu: Bir devletle aranızdaki ticaret antlaşmasını iptal ederseniz, karşınızdaki devletin size karşı tavrı ortalama -20 azalır.
5-) Antlaşmaları bozma: Bu etken belli bir devletle aranızdaki özel ilişkilerden doğmaz. Eğer antlaşma bozma eylemini birkaç kere yaparsanız (mesela A devletiyle olan ittifağınızı iptal ettiniz, sonra B devletiyle aranızdaki ticaret antlaşmasını iptal ettiniz), bu ceza karşınıza sabit -25 olarak çıkacaktır. Üstelik bu ceza tüm devletlerin size karşı tavrına yansıyacaktır.
6-) Onurlandırılmamış ittifaklar: Bu unsur bir ülkeyle aranızdaki ittifağı iptal ettiğinizde hanenize yazılan bir cezadır. En kötüsü de şudur: Bu ceza tüm devletlerin size karşı tavrını ortalama -20 ile -30 arasında düşürecektir. Üstelik, artık ülkeler geçici bir süre boyunca sizinle ittifak yapmak konusunda çekimser davranacaktır.
İyisi mi bir ittifağı iptal etmeden önce iki kez düşünün.
7-) Düşman ülkeyle müttefik: Eğer bir A ülkesiyle müttefikseniz, bu A ülkesi de B ülkesiyle savaştaysa, B ülkesinin size karşı tavrı -10 ile -30 arasında kötü etkilenecektir. “Hem B ülkesiyle savaşta olan hem de sizin müttefikiniz olan devletlerin” sayısı arttıkça, B ülkesinin size karşı tavrı katlanarak kötüleşecektir.
Casusluk faaliyetleri: Eğer bir ülkenin ordularına, şehirlerine vs. serseri (rake) sokarsanız da serseriniz başarısız olursa, o ülkenin size karşı tavrı -50 gibi büyük bir oranda azalacaktır. Diğer tüm devletler de, bu devlete casus soktuğunuz için size karşı tavırlarında -5’lik bir ceza oluşacaktır.9-) Suikast girişimleri: Eğer bir ülkenin generalini, bilim adamını, din adamını (misyonerini) suikastle öldürmeye kalkar da başaramazsanız, o ülkenin size karşı tavrı tıpkı casusluk faaliyeti gibi -50 puan kötüye gider. Diğer tüm devletler de, bu devletin personeline suikast girişiminde bulunduğunuz için kendilerini güvende hissetmeyecekler ve size karşı tavırlarında -5 ceza puanı oluşacaktır.
10-) Dini farklılıklar: Sizin resmi dininizle karşınızdaki devletin resmi dini uyuşmadığında gelen ufak diplomatik cezadır. Sizin devletinizin ve karşınızdaki devletin resmi dinine göre, alacağınız diplomatik ceza puanları şunlardır:
Katolikseniz;
Hinduların tavrı: -5
Protestanların tavrı: -10
Ortodoksların tavrı: 0
Müslümanların tavrı: -15
Canlıcıların (kızılderililerin) tavrı: -5
Protestansanız;
Hinduların tavrı: 0
Katoliklerin tavrı: -5
Ortodoksların tavrı: 0
Müslümanların tavrı: -5
Canlıcıların (kızılderililerin) tavrı: 0
Ortodokssanız;
Hinduların tavrı: 0
Katoliklerin tavrı: -5
Protestanların tavrı: 0
Müslümanların tavrı: -5
Canlıcıların (kızılderililerin) tavrı: 0
Hinduysanız;
Protestanların tavrı: 0
Katoliklerin tavrı: -10
Ortodoksların tavrı: 0
Müslümanların tavrı: -10
Canlıcıların (kızılderililerin) tavrı: 0
Müslümansanız;
Protestanların tavrı: -5
Katoliklerin tavrı: -15
Ortodoksların tavrı: -10
Canlıcıların (kızılderililerin) tavrı: -5
11-) Bir dosta savaş ilan edildi: Eğer B devleti, A devletinin tarihi olarak dostuysa (aralarında tarihi dostluk etkeni varsa) ve siz de A devletine savaş ilan ettiyseniz, B devletinin size karşı tavrı “bir dosta savaş ilan edildi” unsurundan dolayı -15 düşecektir. Eğer A devletiyle barış yaparsanız bu etken yavaş yavaş ortadan kalkar.
12-) Kalleş! Güvenli geçiş hakkı verilen kuvvetler tarafından saldırıya uğradık.: Eğer bir devletten askeri geçiş izni satın alıp da o devlete savaş ilan ederseniz (ordularını düşman toprağından geçirip geçirmemeniz önemli değil), o devletin size karşı tavrı -30 düşer. Bu etken kendi kendine, yavaşça azalarak kaybolur.
13-) Ulus liderleri saygı görmüyor: Bu unsuru anlamak için aşağıdaki iki resmi inceleyelim.
Soldaki resimde, devlet lideri 2. Mustafa’nın yıldızlarının azlığı ve trait (yetenek)lerinden dolayı, diplomasi sayfasındaki tüm devletlerin size karşı tavrı -10 düşüyor. Aynı şey başbakan/vezir için de geçerli: Vezirimizin yıldızlarının azlığı ve trait (yetenek)lerinin kötülüğü, diplomatik arenada bize -5’lik bir diplomatik ceza getiriyor.
Sırada son bölüm var.
Diplomaside 10 Altın Kural
Bu bölümde ise diplomaside dikkat etmeniz gereken 10 unsuru sizlerle paylaşacağım.
1-) Bir ülkeyle yaptığınız antlaşmaları bir kalemde bozmayın! Eğer bir ülkeyle ticaretinizi sonlandırırsanız, antlaşma bozmaktan ortalama -25 diplomasi cezası gelir. Eğer ittifağı sonlandırırsanız antlaşma bozmanın yanı sıra “onurlandırılmamış ittifaklar” adlı diplomasi cezasını da çekmeniz gerek. Üstelik bu ceza sadece ittifağı sonlandırdığınız millete karşı değil, yakınınızdaki tüm uluslara karşı da edindiğiniz bir ceza olur![/font][/size]
2-) Olabildiğince çok ticaret antlaşması imzalayın! Bu sayede hazinenize olabildiği kadar çok para girer. Ancak şu devletlerle mecbur kalmadıkça “deniz yoluyla ticaret” antlaşması imzalamayın:
Danimarka: Deniz gücü düşük bir devlettir. İsveç donanmaları %90 ihtimal Baltık’ta daha güçlü olan taraftır ve her an Danimarka’nın ticaret limanını bloke debilirler. Böylece sizin Danimarka ile olan ticari antlaşmanız yalan olur.
Prusya: Danimarka ile aynı sebep. İsveç Prusya ile de savaşa girebilir ve bir kez bunu yaptı mı, İsveç gemileri Rostock’u bloklamadan duramaz. Böylece siz de Prusya’dan alacağınızı alamazsınız ve bu devletle deniz ticaretiniz biter.
Kırım Hanlığı: Bu devlet, Rusya’nın küçük bir dokunuşuna bakmakta. Hemen yıkılacağı için orta vadede başka bir ticari ortak bulmanız gerekecektir, yani birkaç turnluk bir deniz ticareti için Kırım’la anlaşacağınıza gidin İtalyan devletçikleriyle anlaşın.
Babür Devleti: HER campaigninizde Maratha’nın Babür’e üstün geleceği gerçeğini göz önünde bulundurun. Aslında başlangıçta Babür’ün çok ticaret limanı var ama zaman ilerledikçe Maratha, Babür’ün şehirlerini ticaret limanlarıyla birlikte ele geçirecek, hatta zaman zaman Babür limanlarını bloklayacaktır da. O yüzden Babür yerine Maratha ile deniz ticareti yapmak akıllıcadır.
Yeni İspanya (New Spain), On Üç Koloni ve Louisiana: Bu devletler, bir süre sonra sahipleri tarafından ilhak edileceğinden ötürü süzün onlarla olan ticaret antlaşmanız da çöpe gidecektir. Yani Kırım ile aynı sebepten dolayı bu devletlerle de ticaret yapmayın.
3-) Military access (askeri geçiş) izniyle müttefiklerinizden para çalın! Bunu yapıp yapmamak size kalmış. Müttefiğinize sınırsız askeri geçiş izni verip karşılığında 500, 1000, 2000... gibi paralar koparabilirsiniz (her müttefiğinizden çalabilirsiniz diye bir şey yok ama). Daha sonra geçiş iznini iptal edip aynı şeyi tekrar tekrar yaptığınızda, yepyeni bir para kaynağı keşfettiğinizi göreceksiniz!
4-) Müttefikinize teknoloji satın! Eğer bir müttefiğinizin uzun vadede başınıza bela açmayacağını düşünüyorsanız, araştırdığınız teknolojileri üçer beşer müttefiklerinize satabilirisiniz. Böylece nakide sıkıştığınızda nefesinizin kokusunu çekmek yerine, biraz daha para elde ederek elinizi rahatlatabilirsiniz.
5-) Zayıfa yardım edin! Topraklarınızın çok büyüyüp de vergi gelirinin tavan yaptığı zamanlardan itibaren, bir devlet karşısında ezilene para ve teknoloji yardımı yapabilirsiniz. Özellikle para yardımının altını çiziyorum, mesela Maratha ve Babür savaştalar, Babür’e her turn 5000 para verseniz, bu devletin elini rahatlatmış olursunuz ve daha çok ordu kurması, binalarını geliştirmesi ve daha birçok şey için para kaynağı sağlarsınız.
Buradaki asıl maksat Maratha’nın daha yavaş güçlenmesini, mümkünse fetihlerinin durmasını sağlamak. Çünkü bir ulus diğerini yutarsa, bir başkasını yutmak istememesi için bir sebep yok!
6-) Liderlerinizi iyi seçin! Daha önce bahsettiğim üzere, ülkenizin başbakanı ve lideri (kral, başkan, her neyse) yıldızlarının sayısıyla orantılı olarak diplomaside saygınlık dereceleri vardır. Mesela bir ülkeyle olan mutluluk tablosuna baktığınızda, “ülke liderleri saygı görmüyor” denen olumsuz etkeni görürseniz hemen başbakan ve kralınızın yıldızlarını kontrol edin. Eğer başbakanınız dandikse hemen daha beceriklisiyle değiştirin, eğer dandik olan kralınızsa bir darbeyle ülkenin başına yeni bir lider getirin. Eğer cumhuriyetle yönetiliyorsanız, lider değiştirmek için “erken seçime gitme” yolunu deneyebilirsiniz.
7-) Düşmanımın düşmanı dostumdur! Bu olumlu etkeni iyi kullanın. Mesela Avusturya ile oynuyorsanız, Lehistan ile ittifak kurarak Prusya’yı yıkabilirsiniz. Yahut Prusya ile oynarken Lehistan ile ittifak kurup Avusturya’yı aranızda paylaşabilirsiniz. Yani netice olarak, bu etken önemli müttefikleri kendinize yaklaştırmakta güzel bir araçtır, iyi kullanın.
Müttefik önemlidir, gönlünü hoş tutmak lazım! Eğer topraksal olarak genişlemeniz bir yerden sonra artışa geçerse, yakınınızdaki devletler “yayılmacı politika izlediğiniz” gerekçesiyle size bir miktar diplomatik ceza keserler, hatırlarsanız bahsetmiştim bundan. Bu ceza elbette ki müttefiklerinizi pas geçmiyor. Sizden hoşnut olmayan bir müttefik demek güvenilmez bir müttefik demektir. Bu yüzden, ilişkilerin kopabileceğini düşündüğünüz zamanlarda devlet liderine hediye yollayarak gönlünü almalısınız. Yoksa hiç beklemediğiniz insanlar sizi sırtınızdan vurabilir!9-) Sınır komşularına dikkat! Size savaş açacak olan birileri varsa o da sınır komşularınızdır. Bu konudaki istisnaların sayısı o kadar azdır ki. Mesela Fransa iseniz İspanya’dan bir bela geleceğini asla düşünmemelisiniz, ancak hemen altınızdaki Savoya? İşte bu tür durumlarda hemen savaş için hazırlanmalısınız, aksi takdirde Savoya ordularını Paris’te görebilirsiniz.
10-) Gereksiz topraklar kimseye lazım değil! Sınır komşularınızın size savaş açma potansiyeli yüksekse eğer, o devletle sınır oluşturan ve elden çıkarabileceğiniz toprakları belasız bir devlete satabilirsiniz. Bu topraklar sahibine neredeyse hiç gelir getirmiyor olabilir. Yahut bu topraklarda durdurulamayacak derecede isyan çıkmış olabilir. Mesela Rusya ile oynarken, Gürcistan-Dağıstan ikilisinin size sataşmasını önlemek için sağ çaprazdaki iki bölgenizi zararsız bir devlete vermeniz (mesela Portekiz) kabul edilebilir bir şeydir. Başka bir örnek: Osmanlı oyununuzda Ermenistan’ı para + müttefiklik karşılığı İran’a bırakmak akıllıca olur. Böylece İran’la uzun bir süre boyu savaşmamış olursunuz ve yüzünüzü başka düşmanlarınıza dönebilirsiniz.
Bu yolu denerken madeni olan yahut değerli kaynaklara sahip toprakları millete yedirmeyin!
Sonsöz
Başlangıçta da belirttiğim gibi, bu rehberim daha çok yeni başlayanlara yönelikti. Yani oyunu iyice öğrenmiş arkadaşlar “zaten biliyoruz bunları” triplerine girmesin.
Bu rehberi hazırlamak benim için biraz zahmetli oldu çünkü çalışmalarımın bir kısmının silinmesi gibi birtakım olumsuzluklar yaşadım. Neyse ki her bölümü arı bir Word dosyasına yazdığım için bir hayli büyük bir kısmı sağ kaldı.